Tuesday, October 20, 2009

Οι Καρυάτιδες στο Δρομοκαΐτειο

Επιτέλους η Αθήνα απέκτησε ένα μουσείο αντάξιο των αριστουργημάτων της Ακρόπολης. Δεν με νοιάζει που χρειάστηκε να περάσουν δύο αιώνες από την απελευθέρωση μας από τους Τούρκους για να το αποκτήσουμε. Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Και θα διαφωνήσω με αυτούς που βρίσκουν την άποψη του αρχιτέκτονα Μπέρναρντ Τσούμι πολύ μοντέρνα για να στεγάσει το κλασσικό κλέος της αρχαιότητας· που θα προτιμούσαν κάτι νεοκλασσικίζον. Η κάθε εποχή εκφράζεται με τους δικούς της όρους και τη δική της αισθητική. Ο νεοκλασσικισμός ανήκει στον 19ο αιώνα, όχι στον 21ο. Ο διάλογος του μοντέρνου με το κλασικό είναι αυτό που κάνει το νέο Μουσείο της Ακρόπολης τόσο ενδιαφέρον. Ανήκω λοιπόν σε εκείνους που ενθουσιάστηκαν, και συγκινήθηκαν, με την τελετή των εγκαινίων. Όχι βέβαια με τους πολιτικούς μας, που βρήκαν ευκαιρία να φωτογραφηθούν, αλλά με το γεγονός ότι ήρθαν άνθρωποι από το μακρινό Βιετνάμ και την Κορέα να μας τιμήσουν. Μπήκα λοιπόν στο Ίντερνετ να δω τι γνώμη έχουν πλέον για την πατρίδα μας οι ξένοι, και ειδικά οι Βρετανοί. Ο Economist αφιέρωσε άρθρα στο Μουσείο και συζήτησε την υπόθεση των Μαρμάρων. Ο Guardian έκανε ψηφοφορία στους αναγνώστες του, και το αποτέλεσμα είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία θέλει να επιστρέψουν τα Μάρμαρα στην Αθήνα. Αν η Μελίνα Μερκούρη ζούσε σήμερα θα ένιωθε δικαιωμένη για τον αγώνα που εκείνη ξεκίνησε. Μπήκα και στο BBC. Και ενώ χαιρόμουν διαβάζοντας διθυράμβους για το νέο μουσείο, το μάτι μου τράβηξε μια ανταπόκριση για την κατάσταση στο κρατικό ψυχιατρικό νοσοκομείο Δρομοκαΐτειο.

Ίσως θυμάστε πριν είκοσι χρόνια, το 1989, όταν ξεφτιλιστήκαμε διεθνώς εξαιτίας των απάνθρωπων συνθηκών που επικρατούσαν στο ψυχιατρείο της Λέρου. Οι φρικιαστικές εικόνες γυμνών ασθενών δεμένων με αλυσίδες στα κρεβάτια τους έκαναν τον γύρω του κόσμου. Ο διεθνής Τύπος αποκάλεσε τότε τη Λέρο «το νησί των καταραμένων» και το νοσοκομείο «το χειρότερο ψυχιατρικό ίδρυμα σε ολόκληρη την Ευρώπη». Η κυβέρνηση προσπάθησε να τα συμμαζέψει, ζήτησε βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ξεκίνησε ένα πρόγραμμα εξανθρωπισμού των κρατικών ψυχιατρείων. Και είναι αλήθεια ότι από τότε έγιναν αρκετά βήματα μπρος. Κι ενώ εμείς οι φορολογούμενοι πολίτες κοιμόμασταν ήσυχοι πιστεύοντας ότι οι δημόσιοι λειτουργοί μας έκαναν τη δουλειά για την οποία τους πληρώνουμε, τα βήματα για τον εκσυγχρονισμό των ψυχιατρείων άρχισαν να βραδαίνουν. Εδώ και μερικά χρόνια έχουμε πάει πάλι πίσω.

Το Δρομοκαΐτειο είναι ένα κολαστήριο. Η κατάσταση του κτιρίου θυμίζει σκηνικό ταινίας επιστημονικής φαντασίας που περιγράφει τη Γη μετά τον πυρηνικό όλεθρο. Αν πάτε να το δείτε δεν θα πιστεύετε τα μάτια σας, ότι μπορεί ένα ημικαταστρεμμένο κτίριο όπως αυτό να περιθάλπτει ανθρώπους που έχουν ανάγκη ψυχικής θεραπείας. Οι ασθενείς βρίσκονται κυριολεκτικά φυλακισμένοι μέσα σε άδεια δωμάτια, ξαπλωμένοι στα κρεβάτια τους να ατενίζουν με άδεια μάτια το ταβάνι. Δίπλα τους πλαστικοί κουβάδες με περιττώματα. Σε πολλά κρεβάτια υπάρχουν δερμάτινα λουριά με σιδερένιες αγκράφες που χρησιμοποιούνται για να δένονται οι ασθενείς πάνω στα κρεβάτια τους. Υποτίθεται ότι ο λόγος που δένονται οι ασθενείς είναι είτε διότι γίνονται ιδιαίτερα βίαιοι, είτε διότι έτσι τους εμποδίζουν να περιφέρονται στο νοσοκομείο και να διαταράσσουν τους άλλους ασθενείς. Ο Δρ. Γιώργος Αστρινάκης, ψυχίατρος στο Δρομοκαΐτειο, δήλωσε με πικρία στο άρθρο του BBC: «Σαν να είναι σκυλιά που τα δένεις για να μην σου φύγουν…θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η κτηνιατρική προσέγγιση στην ψυχιατρική». Ασφαλώς και υπάρχουν ανθρώπινες μέθοδοι για δύσκολες ψυχιατρικές περιπτώσεις. Οι βίαιοι ασθενείς περιορίζονται στα δωμάτιά τους και συζητούν τους λόγους που έγιναν βίαιοι. Η ηρεμία και ο έλεγχος εξασφαλίζονται χάρη σε ικανό αριθμό εκπαιδευμένων νοσηλευτών. Τίποτα όμως από αυτά δεν εφαρμόζεται διότι στο Δρομοκαΐτειο αντιστοιχούν δύο νοσοκόμοι σε 30 ασθενείς, όταν ο ενδεδειγμένος αριθμός είναι ο διπλάσιος.

Η απαράδεκτη κατάσταση στο Δρομοκαΐτειο είναι η πεμπτουσία της εθνικής μας σχιζοφρένειας. Φουσκώνουμε από υπερηφάνεια για το Μουσείο της Ακρόπολης, απαιτούμε από την ανθρωπότητα να μας αναγνωριστεί ο τίτλος της χώρας όπου γεννήθηκε ο δυτικός πολιτισμός, και ταυτόχρονα αποστρέφουμε το βλέμμα από τη δυστυχία των δικών μας ανθρώπων. Οι τρόφιμοι του Δρομοκαΐτειου είναι οι δικοί μας άνθρωποι. Δεν μπορούμε να τους ξεχνάμε.

Προτείνω λοιπόν να μεταφερθούν οι Καρυάτιδες από το Μουσείο της Ακρόπολης στο Δρομοκαΐτειο. Και να πάμε όλοι εκεί να τις επισκεφθούμε, μαζί με τους πολιτικούς μας και τα τηλεοπτικά κανάλια. Θα είναι μια καλή θεραπεία για όλους, και κυρίως για όσους αυτοαποκαλούμαστε «λογικοί».

No comments:

Post a Comment