Ξεχνάτε συχνά πού βάλατε τα κλειδιά σας; Δεν θυμάστε εύκολα ονόματα; Είστε πάνω από 30; Ε, λοιπόν αγαπητές μου έχω νέα για σας. Καθίστε αναπαυτικά και χαλαρώστε, γιατί θα αρχίσω από τα άσχημα.
Η επίδοση του εγκεφάλου χειροτερεύει καθώς μεγαλώνετε, και δεν χρειάζεται να πάθετε άνοια ή Αλτσχάιμερ για να το διαπιστώσετε. Από τα τριάντα κι ύστερα η μνήμη παρακμάζει και γινόμαστε όλο και πιο αφηρημένοι. Για αυτό μην εκνευρίζεστε όταν καρβουνιάζετε το φαγητό επειδή το ξεχάσατε πάνω σε αναμμένο μάτι. Είναι απολύτως φυσιολογικό, και να του το εξηγήσετε να το καταλάβει κι εκείνος. Στο κάτω-κάτω της γραφής για αυτό υπάρχει και το pizza delivery. Επίσης, η ικανότητα πλοήγησης φθίνει σταθερά, οπότε γυναίκες-οδηγοί άνω των τριάντα προμηθευθείτε άμεσα έναν πλοηγό αυτοκινήτου (εγώ αγόρασα ένα και η ζωή μου στους δρόμους βελτιώθηκε θεαματικά, πιστέψτε με). Όμως εκεί που τα πράγματα αρχίζουν να σκουραίνουν σοβαρά είναι στον τομέα που οι επιστήμονες αποκαλούν «εκτελεστική λειτουργία» και σημαίνει το σύνολο των ικανοτήτων που σας επιτρέπουν να επιλέγετε την συμπεριφορά που είναι κατάλληλη για την περίπτωση. Με άλλα λόγια, την ικανότητα να συγκεντρώνεστε και να εστιάζετε στο προκείμενο χωρίς αντιπερισπασμούς. Οι περισσότερες από εσάς που με διαβάζετε έχετε καιρό ακόμα, αλλά καλό είναι να γνωρίζετε ότι από τα εβδομήντα κι ύστερα η εκτελεστική λειτουργία δουλεύει ρελαντί, που σε συνδυασμό με τα προβλήματα πλοήγησης εξηγεί γιατί ο παππούς και η γιαγιά δεν οδηγούν και τόσο καλά (ευτυχώς που ξεχνούν τα κλειδιά του αυτοκινήτου τους).
ΟΚ, και τώρα τα καλά νέα: πολλές εγκεφαλικές λειτουργίες δεν επηρεάζονται πολύ από την ηλικία, όπως το λεξιλόγιο το οποίο μάλιστα μπορεί και να βελτιωθεί καθώς μεγαλώνουμε. Ένας Ιάπωνας συνταξιούχος ξεκίνησε να μαθαίνει Κινεζικά στα 95 του και στα 100 του πήγε κι έδωσε μια διάλεξη στην Κίνα, στη γλώσσα τους! Επίσης αντέχουν οι επαγγελματικές δεξιότητες, εφ΄όσον συνεχίζετε να τις εξασκείτε.
Αλλά εκεί που τα μεγαλύτερα άτομα έχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα υπέρ των νεότερων είναι στον έλεγχο των συναισθημάτων τους. Η συχνότητα των αρνητικών συναισθημάτων μειώνεται με την ηλικία μέχρι να σταματήσει γύρω στα εξήντα, ενώ τα θετικά συναισθήματα παραμένουν περίπου τα ίδια. Οι μεγαλύτεροι παρεκτρέπονται σπανιότερα σε βρισιές ή σε βία ή σε άλλη αρνητική συμπεριφορά όταν εκνευρίζονται. Καθώς μεγαλώνουμε συγχωρούμε ευκολότερα.
Ο τρόπος ζωής έχει αποφασιστική επίδραση στο τι θα συμβεί στον εγκέφαλό μας και τις γνωστικές μας ικανότητες καθώς μεγαλώνουμε. Οι έρευνες δείχνουν ότι δύο είναι οι καλύτεροι τρόποι για να διατηρήσουμε την ευελιξία του μυαλού μας. Ο πρώτος έχει να κάνει με τα χόμπι και τον εθελοντισμό. Όσες εργάζεστε πνευματικά βρείτε τον τρόπο να ασχοληθείτε με κάτι χειρωνακτικό, όπως η κηπουρική ή η ζωγραφική. Εσείς που δουλεύετε με τα χέρια σας διαβάστε περισσότερα βιβλία και, ναι λοιπόν, λύστε και μερικά σουντόκου.
Ωστόσο, αυτό που πραγματικά θα κάνει τη διαφορά στο μέλλον του καθενός μας είναι η φυσική άσκηση. Υγιές μυαλό σε σώμα υγιές έλεγαν οι αρχαίοι και η σύγχρονη επιστήμη το επιβεβαιώνει. Η συνεπής γύμναση του σώματος διατηρεί σε καλή κατάσταση την καρδιά και το κυκλοφορικό, που με τη σειρά του συντηρεί τον εγκέφαλο ακμαίο. Δεν χρειάζεται να χτυπηθείτε στα γυμναστήρια. Η καλύτερη άσκηση για την καρδιά είναι ένας καθημερινός, ζωηρός περίπατος για είκοσι ή τριάντα λεπτά. Αν πάλι σας αρέσουν οι προκλήσεις δοκιμάστε το κολύμπι, και μάλιστα το χειμερινό. Ό,τι κι αν κάνετε θα πρέπει να ενταχθεί λειτουργικά στη ζωή σας, να σας μέρος της ρουτίνα σας, και όχι κάτι περιστασιακό. Και, φυσικά, μην ξεχνάτε να πίνετε λίγο κόκκινο κρασί πού και πού (όχι μπίρα ή σκληρά οινοπνευματώδη). Οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι ουσίες που υπάρχουν στο κόκκινο κρασί μας προστατεύουν από το Αλτσχάιμερ, όπως επίσης και το καλό σεξ (για το οποίο όμως θα επανέλθω σε μελλοντική μου στήλη).
